Τρίτο Ζούρφίξ

01 Akhilleus Patroklos Antikensammlung BerlinΣκηνές από την Ιλιάδα

Μία πρόταση επιστροφής στις ρίζες της ποιητικής μας παράδοσης, όπου ζωντανεύουν σκηνές ανθρώπινες-πανανθρώπινες, πάντα επίκαιρες, πέρα από τόπο και χρόνο.

Ομιλήτρια η φιλόλογος Κική Ξυλά, μελετήτρια της αρχαίας ελληνικής γραμματείας

Το πρωί της Πέμπτης 10 Μαρτίου (11.00-1.15)

>>> Με την ευκαιρία, δείτε στο Αρχείο του Πανοράματος:
>> Έφη Αλλαμανή και Μαριάννα Κορομηλά, «Πρωτεσίλαος, ο μεγάθυμος Θεσσαλός ήρωας, πρώτος νεκρός της απόβασης στην Τροία, φρουρός της εισόδου στον Ελλήσποντο κι απαρηγόρητος σύζυγος της Λαοδάμειας. Μύθοι, λατρεία, μνήμη και μνημεία»

>> Δείτε επίσης: Έφη Αλλαμανή, «Η τραγική μάνα Εκάβη και το Κυνός Σήμα στα Δαρδανέλλια»
Περιγράφεται ο μύθος της Εκάβης κι αναφέρονται οι γνωστότερες παραλλαγές του, κυρίως σε σχέση με την κατάληξη της τραγικής βασίλισσας της Τροίας. Η σύζυγος του Πριάμου και μητέρα του Έκτορα, αφού είδε ένα προς ένα να θανατώνονται τα παιδιά της, ενώ κόρες και νύφες έγιναν τρόπαια των νικητών, μεταμορφώθηκε σε σκύλα και πέτρωσε στην άκρη ενός βράχου που προχωράει βαθιά στον Ελλήσποντο, στο στενότερο σημείο του Στενού, απέναντι από την Τρωάδα. Αυτός ο βράχος είναι το Κυνός Σήμα, «το μνήμα του σκύλου», ο φόβος κι ο τρόμος όλων των ναυτιλλομένων της αρχαιότητας.
Στη συνέχεια, το άρθρο αναφέρεται σε νεότερες ερμηνείες του μύθου, αλλά και στην χρήση του από δραματουργούς και διανοητές όπως ο Σαίξπηρ και ο Καντ.

02 Akhilleus Patroklos Antikensammlung Berlin>> Και τον αναλυτικό αρχαιολογικό χάρτη: Ελλήσποντος / Δαρδανέλλια, Θρακική Χερσόνησος και Τρωάδα, χαρακτικό του 1798, όπου σημειώνονται οι αρχαίες ελληνικές πόλεις και τα πολίσματα της χερσονήσου της Τρωάδος, τα ποτάμια Σκάμανδρος και Γρανικός, οι λοφοσειρές στις δύο πλευρές των Στενών, καθώς και οι τύμβοι του Πρωτεσίλαου (στην ευρωπαϊκή πλευρά, στο άκρο της Θρακικής Χερσονήσου), του Αχιλλέα, του Πατρόκλου και του Έκτορα. Είναι από το J. J. Barthelemy, Map, Plan, Views and Coins Illustrative of the Travels of Anacharsis the Younger in Greece (London, fourth ed. 1806).

 

 

 

03 Brauron PhiloctetesΣτις φωτογραφίες:
1. Το γνωστό αττικό ερυθρόμορφο αγγείο (κύλιξ) του 500 π.Χ. από τα Μουσεία του Βερολίνου: Ο Αχιλλέας περιποιείται την πληγή του Πατρόκλου.
2. Ένα μαρμάρινο ανάγλυφο του 2ου π.Χ. αι. από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Βραυρώνας: Εξουθενωμένος ο διάσημος τοξότης Φιλοκτήτης, τον οποίο άφησαν οι Αχαιοί στη Λήμνο, αναλογίζεται τον Οδυσσέα (αριστερά) και τον Διομήδη (δεξιά πάνω). Ο Φιλοκτήτης πρωταγωνιστούσε σε έργα των τριών μεγάλων τραγικών, αλλά σώθηκε μόνο το έργο του Σοφοκλή, το οποίο κέρδισε το πρώτο βραβείο στα Μεγάλα Διονύσια το 409 π.Χ.
3. Η παλαιότερη απεικόνιση του Δούρειου Ίππου στην τέχνη, σε έναν πίθο της πρώιμης Αρχαϊκής εποχής, γύρω στο 670 π.Χ., από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Μυκόνου.
4. Στον ίδιο πίθο (που βρέθηκε από έναν Μυκονιάτη το 1961): Ένας Αχαιός πολεμιστής (ο Οδυσσέας ή Νεοπτόλεμος) ετοιμάζεται να σφάξει τον μικρό Αστυάνακτα, τον οποίο αρπάζει από την αγκαλιά της Ανδρομάχης. Αστυάναξ σημαίνει «άναξ και προστάτης του άστεως». Ήταν το προσωνύμιο που είχαν δώσει οι Τρώες στο αγοράκι, που ονομαζόταν Σκάμανδρος, όπως και ο ποταμός της Τρωάδας, επειδή το προόριζαν για διάδοχο του ηρωικού υπερασπιστή Έκτορα (Ιλιάδα ΣΤ, 403). Η μοίρα του συγκίνησε κορυφαίους δραματουργούς και ποιητές από τον Ευριπίδη και τον Οβίδιο έως τον Σεφέρη.
5. Αττική μελανόμορφη λήκυθος, που αποδίδεται στον ζωγράφο του Διόσφου, γύρω στο 500 π.Χ., Μουσείο του Λούβρου: Ο Αχιλλέας παίζει ένα επιτραπέζιο παιχνίδι με τον Αίαντα. Θέμα πολύ αγαπητό στους αρχαίους αγγειοπλάστες. 6. Ξυλογραφία από την εικονογράφηση του έργου Περί Διασήμων Γυναικών του Βοκκάκιου (1361) σε γερμανική έκδοση του 1474: Η Κασσάνδρα προφητεύει την άλωση της Τροίας (αριστερά) και η άγρια δολοφονία της (δεξιά). Το χειρόγραφο βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη της Πενσυλβάνιας.

Περισσότερα σε αυτή την κατηγορία: « Δεύτερο Ζούρφίξ Τέταρτο Ζούρφίξ »