ΑΠΑΝ - Πολιτιστική Εταιρία ΠΑΝΟΡΑΜΑ

Με το Πανόραμα στο Ιράν τον Οκτώβριο του 2016

Ήταν ένα σύντομο ταξίδι. Έντεκα ημέρες είναι ελάχιστες για να περιηγηθεί κανείς σε αυτή τη μεγάλη χώρα. Ίσα-ίσα προλαβαίνεις να επισκεφθείς τα πιο γνωστά αξιοθέατα, τα πολυδιαφημισμένα. Γίνεσαι αναγκαστικά κι εσύ ένας από τους πολλούς τουρίστες. Παρόλα αυτά, κάποιοι διατηρούν το προνόμιο της προσωπικής σχέσης. Έχουν την ικανότητα να βλέπουν με τα δικά τους μάτια, τα μάτια της ψυχής. Η ευαισθησία φορτίζει την έμπνευση, η γνώση προωθεί τη διαδικασία της κατανόησης του νέου κόσμου που σε περιβάλλει και σε ξαφνιάζει. Η ομορφιά, η αρμονία, η ευγένεια, η παράδοση, κινητοποιούν το μυαλό και τις αισθήσεις. Το ταξίδι γίνεται εμπειρία ζωής κι αποκτά διπλή κατεύθυνση: σου ανοίγει τους μεγάλους ορίζοντες και συνάμα σε οδηγεί να ξαναδείς προς τα μέσα. Αυτή την εμπειρία καταγράφει ο Βλαδίμηρος Αντωνιάδης. Κι ας ήταν ένα σύντομο πανοραμικό ταξίδι στα πολυδιαφημισμένα αξιοθέατα του Ιράν. Εκείνος επέστρεψε πλουσιότερος και μοιράζεται μαζί μας τον πλούτο που αποκόμισε. Κι εμείς γυρνούμε στο Ιράν με τα δικά του μάτια.

Το Ταξιδιωτικό Ημερολόγιο του Βλαδίμηρου Αντωνιάδη, που θα το βρείτε εδώ σε μορφή pdf, συνοδεύεται από πλούσιο εικονογραφικό υλικό.

Δυο αποσπάσματα:

Προσγείωση στο Σιράζ. Βραδινή επίσκεψη στον τάφο του ποιητή Χαφέζ, στο κέντρο ενός υπέροχου κήπου. Περπατάς και δε χορταίνεις να βλέπεις γύρω σου την ευγένεια, τη χάρη, την ομορφιά. Δε χορταίνεις να βλέπεις τους νέους και τις νέες, τους γέροντες, τα παιδιά, τους οικογενειάρχες, τους στρατιώτες, που ήρθαν να περάσουν λίγες στιγμές στον κήπο, ν’ αγγίξουν τον Ποιητή, να πάρουν δύναμη για να συνεχίσουν. Χαίρεσαι να βλέπεις την ευγένεια στα πρόσωπα, την ευγένεια στις ψυχές – αυτήν την ευγένεια, τη χαρακτηριστική της Ανατολής, την τόσο διαφορετική από την ευγένεια της Δύσης.
Δε θες να φύγεις. Δε θες να αφήσεις όλη τούτη την ομορφιά. Δε θες να χάσεις από το βλέμμα σου τη θέα του μικρού αυτού παραδείσου. Πώς αλλιώς θα μπορούσε να φανταστεί κανείς τον Παράδεισο; Πώς αλλιώς θα μπορούσε να φανταστεί κανείς τον επίγειο παράδεισο του υμνητή του κρασιού, της αγάπης, των εγκόσμιων απολαύσεων και της ευτυχίας;

Και στο σασανιδικό παλάτι του Φιρουζαμπάντ (3ος μ.Χ. αι.) όπου φαίνεται ότι γεννήθηκαν εκείνα τα τόξα που άλλαξαν τον χαρακτήρα της αρχιτεκτονικής:

…Θέλω να σταθώ στα οξυκόρυφα τόξα. Στη συνείδηση των περισσοτέρων από εμάς, τα οξυκόρυφα τόξα είναι συνδεδεμένα με την αρχιτεκτονική του Ισλάμ, της οποίας μάλιστα αποτελούν το κατεξοχήν χαρακτηριστικό. Πόσες φορές δεν τα έχουμε δει να κοσμούν ισλαμικά μνημεία σε Ανατολή και Δύση; Πόσες φορές δεν τα έχουμε θαυμάσει, ή δεν έχουμε αφεθεί στη γοητεία τους; Κι ακόμη: πόσες φορές δεν έχουμε αναζητήσει το νόημά τους, πιστεύοντας ότι έτσι προσεγγίζουμε το Ισλάμ; Και να που τώρα στεκόμαστε εδώ, καταμεσίς του Ζάγρου, και βλέπουμε αυτά τα τόξα να κοσμούν ένα μνημείο προϊσλαμικό – χτισμένο, μάλιστα, αρκετούς αιώνες πριν την έλευση του Ισλάμ. Κι ακόμη περισσότερο, ένα μνημείο δημιουργημένο σε έναν κόσμο ολωσδιόλου ξένο με το αραβικό, σημιτικό και αβρααμικό Ισλάμ.
Αν όμως τα τόξα δεν είναι ισλαμικής προέλευσης και έμπνευσης, πόση βαθύτερη σχέση μπορούν να έχουν με το Ισλάμ; Μήπως όλα όσα εμείς φανταζόμαστε πως αυτά συμβολίζουν είναι, απλά και μόνο, προϊόντα της δικής μας φαντασίας και υποβολής; Ή μήπως αποτελούν παλαιές φόρμες που πήραν νέο νόημα σε ένα νέο πολιτισμικό πλαίσιο; Τι είναι τελικά το οξυκόρυφο τόξο; Ένα βέλος, μια προσευχή, μια πύλη προς τον ουρανό; Ή μήπως κάτι άλλο, προ-ισλαμικό;
Λέγεται, πως τα οξυκόρυφα τόξα χρησιμοποιήθηκαν στην αρχιτεκτονική για πρώτη φορά στην Κάτω Μεσοποταμία. Και πως το σχήμα τους μιμήθηκε τη γωνία που σχημάτιζε το δέσιμο των καλαμιών στις καλύβες της περιοχής. Πόση σχέση μπορεί όμως να έχει το δέσιμο του καλαμιού με την ισλαμική κοσμοθεωρία και αντίληψη; Πού βρίσκεται τελικά η αλήθεια; Υπάρχει κάποιο κρυφό νόημα πίσω από όλα αυτά; Ή μήπως είναι τελικά ανώφελο να αναζητούμε παντού το άπιαστο, το υποσυνείδητο, την υποτιθέμενη ουσία των πραγμάτων, όταν η αλήθεια βολεύεται στο προφανές;

IRAN_Vlad.Andoniades_2018.pdf