Ο σπουδαίος Ιρλανδός συγγραφέας ταξιδιωτικής λογοτεχνίας, που έκανε την Ελλάδα σπίτι του, ο Σερ Πάτρικ Λι Φέρμορ, πέθανε στις 10 Ιουνίου, στα 96 του χρόνια.
Οι φίλοι του στην Καρδαμύλη της Μάνης, όπου έζησε τις τελευταίες δεκαετίες, τον φώναζαν Παντελή (από το Πάτρικ Λι), ενώ στην Κρήτη, τα χρόνια της Αντίστασης, τον ήξεραν με το ψευδώνυμο Μιχάλης.
Ο συγγραφέας της Ρούμελης και της Μάνης, ξεκίνησε το 1933 σε ηλικία 18 ετών για να διασχίσει την Ευρώπη με τα πόδια, με προορισμό την Κωνσταντινούπολη. Το μεγαλύτερο μέρος του οδοιπορικού περιέχεται στα δύο βραβευμένα βιβλία του, Η εποχή της δωρεάς και Ανάμεσα στα δάση και τα νερά, για τα οποία κατέκτησε δικαίως τον τίτλο του μεγαλύτερου ταξιδιωτικού συγγραφέα των καιρών μας. Έφτασε στην Πόλη την Πρωτοχρονιά του 1935 και από κει πέρασε την Ελλάδα. Περιπλανήθηκε στην Ήπειρο, τη Μακεδονία, τη Στερεά και τα νησιά, βίωσε τα ήθη και τις παραδόσεις, έμαθε τη γλώσσα μας.
Μόλις ξέσπασε ο Δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος, επέστρεψε στην Αγγλία για να καταταγεί στην Ιρλανδική Φρουρά. Το 1941, το Υπουργείο Πολέμου τον έστειλε στο Αλβανικό Μέτωπο ως αξιωματικό-σύνδεσμο, στον ελληνικό στρατό. Όταν έπεσε το μέτωπο, βρέθηκε στην Κρήτη και μετά την απόβαση των Γερμανών, τον Μάιο του '41, ανέβηκε στο βουνό για να οργανώσει τις ομάδες αντίστασης. Εκεί έμεινε ενάμιση χρόνο ζώντας σαν βοσκός. Ηγήθηκε της ομάδας που απήγαγε τον Γερμανό διοικητή, στρατηγό Κράιπε. Ένα κατόρθωμα για το οποίο ο ίδιος δεν έγραψε ποτέ γραμμή, αλλά διαδόθηκε μέσω του βιβλίου Met by moonlight, που έγραψε ο υπαρχηγός της ομάδας του, Στάνλεϊ Μος, αλλά και της ομώνυμης ταινίας όπου τον Φέρμορ ενσαρκώνει ο Ντερκ Μπόγκαρντ. Ήταν φίλος του Σεφέρη και του Κατσίμπαλη, κι αγαπητός φίλος του βυζαντινολόγου Ντιμίτρι Ομπολένσκι, ο οποίος τον επισκέπτονταν συχνά στη Μάνη. Άλλα βιβλία του: Τα βιολιά του Σεν Ζακ, Φιλολογικές διαδρομές στην Ελλάδα. Σύζυγός του ήταν η φωτογράφος Τζόαν Λι Φέρμορ, η οποία πέθανε το 2003.
Τα περισσότερα από τα παραπάνω στοιχεία τα αλιεύσαμε από την Ελευθεροτυπία (11/6/2011). Όμως η δική μας σχέση με τον Ιρλανδό γερόλυκο ήταν πολύ ιδιαίτερη. Κι έγινε ακόμα πιο στενή, το 1993, όταν διάβασε το βιβλίο Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα και δέχτηκε να γράψει την Εισαγωγή στην αγγλική έκδοση (την οποία εντάξαμε στην επανέκδοση, εκδόσεις Άγρα, το 2005). Προσωπικά, είμαι ευτυχής που συνάντησα αυτή τη μεγάλη φυσιογνωμία. Έναν άνθρωπο που δεν δίστασε να υμνήσει ένα βιβλίο μίας νεαρής και άγνωστης Ελληνίδας, γράφοντας ότι «… στο τέλος του πρώτου κεφαλαίου διαπίστωσα ότι η εργασία που αδημονούσα είχε ήδη γίνει … Το κεφάλαιο αποτελούσε ένα λαμπρό επίτευγμα που ξεπερνούσε κατά πολύ οτιδήποτε φιλοδοξούσα να γράψω».
Πόσοι τέτοιοι άνθρωποι ζούνε ακόμα ανάμεσά μας; Πόσο ήρεμος και γεμάτος πρέπει να αισθάνεσαι για να μπορείς να κάνεις τέτοιου είδους γραπτές εξομολογήσεις; Η Μάνη και η Ελλάδα ολόκληρη έχασε έναν σπουδαίο άνθρωπο. Ευτυχισμένο που έκανε τόσες φορές το ταξίδι του Οδυσσέα και πρόλαβε να χαρεί την δική του Ιθάκη, κοντά στην ακροθαλασσιά της Καρδαμύλης.
Μαριάννα Κορομηλά