Επειδή ο «σκληρός» Απρίλης, «ο πιο άσπλαχνος μήνας» του ετήσιου κύκλου σύμφωνα με τον Έλιοτ, μας παραπέμπει στον Απρίλιο του 1941 και στα φοβερά χρόνια που ακολούθησαν, θελήσαμε να μοιραστούμε μαζί σας μία από τις χιλιάδες μικρές, καθημερινές ιστορίες της Κατοχής (αθησαύριστες οι περισσότερες). Αυτή διαδραματίζεται στο πατρικό της αείμνηστης Ζωρζ Σαρή, δεκαέξι χρονών τότε. Την έκανε διήγημα με τίτλο «Ο Αθηνόδωρος», μία από τις ιστορίες του βιβλίου Κόκκινη κλωστή (εκδόσεις Κέδρος, 1974) κι ύστερα από μερικά χρόνια την διάβασε στο Studio ERA για να κυκλοφορήσει σε κασέτα με την φωνή της (αυτά, πριν από 34-35 χρόνια).
Από τα βιβλία της αγαπημένης Σαρή μάθαμε πολλά για την περίοδο της Κατοχής, όσοι δεν ζήσαμε εκείνα τα χρόνια. Είχε τον τρόπο να μιλάει στην ψυχή των παιδιών και των εφήβων με ευθύτητα, απλότητα, αμεσότητα, μεταφέροντας όχι μόνον τη ζοφερή ατμόσφαιρα που επικρατούσε αλλά και τις ελπίδες των νέων της γενιάς της. Στον «Αθηνόδωρο», παρότι δίνει εμμέσως το κλίμα της Κατοχής στην Αθήνα, μιλάει κυρίως για το «μαύρο χταπόδι», την σύζυγο ενός Έλληνα μαυραγορίτη. Για να μην ξεχνιόμαστε.
Μια (αθώα) οικογενειακή ιστορία γραμμένη για παιδιά γυμνασιακής ηλικίας, που θα συγκινήσει τους πάντες. Την πήραμε από το Αρχείο μας και την ανεβάζουμε στην Ιστοσελίδα μας στις 6 Απριλίου του 2013, εβδομήντα δύο χρόνια από την κήρυξη του πολέμου εκ μέρους της Γερμανίας εναντίον της Ελλάδας, τους πρώτους βομβαρδισμούς του Πειραιά και την έναρξη της γερμανικής επίθεσης στα βόρεια σύνορα της χώρας τα ξημερώματα της 6ης Απριλίου 1941.
Εικοσιμία ημέρες αργότερα, οι Γερμανοί έμπαιναν στην Αθήνα που έδινε την εντύπωση έρημης πόλης, καθώς όλοι είχαν κλειστεί στα σπίτια τους, σφαλίζοντας τα παράθυρα (27 Απριλίου). Μόνον οι νεραντζιές συνέχισαν να ευωδιάζουν, επιτείνοντας τον σπαραγμό της πρωτεύουσας.
Θυμίζουμε ότι τον Μάιο ο πόλεμος διεξήχθη σφοδρός με την ηρωική Μάχη της Κρήτης, που έληξε την 1η Ιουνίου του 41.
Μερικές παραπάνω πληροφορίες για το ακουστικό ντοκουμέντο
Η ηχογράφηση του «Αθηνόδωρου» έγινε το 1978 ή 79, στο πλαίσιο μίας ιδέας που στόχευε στην δημιουργία ηχητικής βιβλιοθήκης του ελληνικού πεζού λόγου. Κείμενα θα διάβαζαν είτε οι ίδιοι οι συγγραφείς, όπως έγινε με τη Ζωρζ Σαρή και τον Γιώργο Ιωάννου, είτε ηθοποιοί, όπως έγινε με διηγήματα του Παπαδιαμάντη, του Θεοτόκη, του Ροΐδη, του Κόντογλου. Όμως για διάφορους λόγους, που δεν θυμάμαι πια, το σχέδιο δεν προχώρησε κι έτσι δεν κυκλοφόρησαν ποτέ και οι πρώτες 7-8 κασέτες που είχαμε ετοιμάσει. Μια καλή ιδέα που έπεσε στο κενό, όπως τόσες άλλες.
Δυστυχώς δεν συγκράτησα και δεν σημείωσα πουθενά πότε έγιναν αυτά κι ύστερα από τριάντα τόσα χρόνια δεν μπορώ να βρω τους άλλους παράγοντες με τους οποίους συνεργαστήκαμε για την υλοποίηση της ιδέας. Μετανιώνω για αυτή την αβλεψία, αλλά τώρα είναι αργά. Φρόντισα, όμως, να ψηφιοποιηθούν οι κασέτες για να κατατεθούν στο πλουσιότατο Αρχείο του Πανοράματος (ΑΠΑΝ), το οποίο ξαφνιάζει με την ποικιλία του (ελπίζουμε το φθινόπωρο να αρχίσει η ανάρτηση του ψηφιοποιημένου τμήματός με γοργό ρυθμό).
Παρακαλούμε να μην αντιγραφεί αυτή η ανέκδοτη ηχογράφηση με σκοπό να περάσει σε άλλους τόπους του κυβερνοχώρου και της ψηφιακής επικοινωνίας – στο ζήτημα της αντιγραφής θα επανέλθουμε κάποια άλλη φορά.
Ακούστε τώρα την αξέχαστη Ζωρζ Σαρή (27/5/1925-9/6/2012) να αφηγείται τη μικρή ιστορία της. Διάρκεια 34 λεπτά, μαζί με τα σύντομα μουσικά διαλείμματα.