«Η Κυρά-Ευδοξώ δεν ζούσε πια, όταν πήγα στο ορεινό χωριό της, τη Ντάγκβα της δυτικής Κολχίδας το 1990. Αλλά η εγγονή της η Όλγα με πήγε στο Κοιμητήριο για να μου τη συστήσει και να της πει, γεμάτη χαρά, ότι είχα επισκεφθεί την Πατρίδα της, πίσω στον Πόντο, από όπου είχε φύγει κυνηγημένη κάποτε. Ένα γύρω, τα μνήματα των Ποντίων προσφύγων. Όλα με ζωγραφισμένες τις φωτογραφίες τους. Και γύρω σε κάθε μνήμα, πάγκοι πέτρινοι, για να κάθονται οι συγγενείς στα νεκρόδειπνα. Μια συγκλονιστική εμπειρία, που θέλησα να καταγράψω για να τη μοιραστώ».
Μαριάννα Κορομηλά
Σημείωση σχετικά με το κείμενο (που θα βρείτε στο pdf) και τη φωτ. Ντάγκβα, Μεγάλη Τετάρτη 1990: Μισό αιώνα μετά το κλείδωμα της εκκλησίας, οι χωρικοί επισκευάζουν μόνοι τους την εγκαταλελειμμένη Παναγία για να προλάβουν να τη λειτουργήσουν τον Δεκαπενταύγουστο. Οι ηλικιωμένοι θυμούνται αμυδρά την τελευταία Λειτουργία, δυο χρόνια πριν ξεσπάσει ο Δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος, τότε που άρχισαν οι εξορίες στο Ουζμπεκιστάν, το Καζακστάν, τη Σιβηρία.
Η Ντάγκβα, ορεινό χωριό της δυτικής Κολχίδας (επαρχία Κομπουλέτι, Αντζαρία, Αυτόνομη Δημοκρατία, Γεωργία), ιδρύθηκε από Πόντιους εποικιστές τον Νοέμβριο του 1881. Είχαν έρθει από τη Σάντα και τα Σούρμαινα, με σκοπό να ακολουθήσουν τις ομάδες που εγκαταστάθηκαν στο Κάρς, αλλά οι πάγοι τους υποχρέωσαν να κατευθυνθούν προς τη θάλασσα.
Το 1990 ζούσαν 3.000 Έλληνες στην Ντάγκβα και 100.000 σε ολόκληρη την, τοτε ακόμα, ΣΣΔ της Γεωργίας (απογραφή του 1989). Μετά τη μετανάστευση της περιόδου 1991-2000, οι Έλληνες που έμειναν στη Γεωργία υπολογίζεται ότι δεν ξεπερνούν τις 20.000.
GIAGIA_KATAFYGH_M_KOROMILA_1995.pdf
Η φωτ είναι από το βιβλίο: Μ. Κορομηλά, Οι Έλληνες στη Μαύρη Θάλασσα (Πολιτιστική Εταιρεία Πανόραμα, β΄ έκδοση ανανεωμένη και επαυξημένη, Αθήνα 2001)