ΑΠΑΝ - Πολιτιστική Εταιρία ΠΑΝΟΡΑΜΑ

Το φεγγάρι μεγαλώνει. Ευχάριστα δροσερές είναι οι ασημένιες νύχτες, καθώς πλησιάζει η πανσέληνος του Αυγούστου (την Κυριακή 26/8/2018) και οι εκδηλώσεις είναι πολλές: Συνολικά 132 αρχαιολογικοί χώροι και μουσεία θα συμμετέχουν στον θεσμό «Πανσέληνος 2018», παραμένοντας ανοιχτοί εκείνο το βράδυ μέχρι τα μεσάνυχτα, ενώ σε 95 από αυτούς έχουν προγραμματιστεί μουσικές και άλλες εκδηλώσεις. Σε ορισμένες περιοχές τα νυχτερινά αρχίζουν την Παρασκευή ή το Σάββατο 24-25/8, ενώ σε άλλες συνεχίζονται ως τη Δευτέρα 27/8 (όπως η βραδιά ποίησης και μουσικής στο Επταπύργιο με την ηθοποιό Καρυοφυλλιά Καραμπέτη και τον πιανίστα Γιώργο Εμμανουήλ Λαζαρίδη). Αυτό τη Δευτέρα κι άλλα πολλά για τους Θεσσαλονικείς το φεγγαρόλουστο τριήμερο-τετραήμερο, για να περιοριστούμε μόνο στα μνημεία όλων των εποχών.
Αλλά το βράδυ της 26ης εμείς θα θέλαμε να βρεθούμε σε όλα τα κάστρα, τα αρχαία θέατρα (στη Δωδώνη: Νότης Μαυρουδής και Νένα Βενετσάνου), τα μαντεία (και οι Δελφοί θα μείνουν ανοιχτοί, και το Νεκρομαντείο του Αχέροντα!), τις αρχαίες πόλεις (Δίον, Φίλιπποι κλπ), τα ιερά, τα βυζαντινά μνημεία (Δαφνί και Ροτόντα κ.ά. ανοιχτά).

Αν μπορούσαμε να πετάξουμε, θα πηγαίναμε οπωσδήποτε στο Ιερό των Μεγάλων Θεών στη Σαμοθράκη. Μαγική η αίσθηση του χώρου (για τους μυημένους). Μη έχοντας όμως φτερά, θα απολαύσουμε το Αιγαίο από το Σούνιο (το Ιερό του Ποσειδώνα και της Αθηνάς ανοιχτό για το κοινό μέχρι «να φτάξει το μεσάνυχτο»). Και η είσοδος παντού ελεύθερη. Μπείτε στο Ιστότοπο του Υπουργείου Πολιτισμού, για να δείτε αναλυτικά τους χώρους, τα μουσεία, τα προγράμματα.
Θα προτείναμε, όμως στους κατοίκους της πρωτεύουσας να αποφύγουν την Ακρόπολη: πολύς κόσμος, πολλοί τουρίστες. Ακόμα κι ο Σεφέρης γκρίνιαζε πριν από σχεδόν έναν αιώνα, παρόλο που με αφορμή αυτές τις φεγγαράδες στον Ιερό Βράχο έγραψε τις «Έξι νύχτες στην Ακρόπολη», το μοναδικό ολοκληρωμένο –αλλά κατά σύμβαση– μυθιστόρημά του που άρχισε στον Μεσοπόλεμο, ολοκληρώθηκε το 1954 και εκδόθηκε με επιμέλεια του Γ.Π. Σαββίδη από τις εκδόσεις Ερμής το 1974 (δηλαδή τρία χρόνια μετά τον θάνατο του νομπελίστα ποιητή). Άρα: δεν ανεβαίνουμε βραδιάτικα στην Ακρόπολη, αλλά είναι ευκαιρία να διαβάσουμε ή να ξαναδιαβάσουμε αυτό το μάλλον δύσκολο έργο του Σεφέρη με τους πολλούς προβληματισμούς για την πατρίδα και τους συμπατριώτες.

ΦΩΤ 1. Το αρχαίο Θέατρο της Δωδώνης με θέα τον χιονισμένο Τόμαρο (κορυφή στα 1.974 μ). Το Μαντείο της Δωδώνης, το αρχαιότερο και ιερότερο μαντείο του ελληνικού κόσμου, βρίσκεται στις βόρειες βραχώδεις και απότομες πλαγιές αυτού του εκπληκτικού ηπειρώτικου βουνού και σε υψόμετρο 600 μ.
ΦΩΤ 2. Το ελληνιστικό θέατρο της Δωδώνης χτίστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. από τον βασιλιά Πύρρο. Πιστεύεται ότι χωρούσε 18.000 θεατές (που σημαίνει ότι ήταν το μεγαλύτερο της εποχής του). Κατά την τέλεση των Ναΐων, προς τιμήν του Νάιου Διός, εκτός από τους αγώνες στο στάδιο γίνονταν και θεατρικοί αγώνες.
ΦΩΤ 3. Την Κυριακή 26/8/2018, στην αυγουστιάτικη πανσέληνο, ο αρχαιολογικός χώρος της Δωδώνης θα φιλοξενήσει τον Νότη Μαυρουδή και τη Νένα Βενετσάνου, στις 9 το βράδυ. Οι δύο καλλιτέχνες μαζί με τον κιθαρίστα Γιώργο Τοσικιάν, παρουσιάζουν το πρόγραμμα «Κάθε νύχτα είναι μόνο μια σελίδα» στο 2ο Φεστιβάλ Δωδώνης, με τραγούδια του Μαυρουδή και της Βενετσάνου, του Μάνου Χατζιδάκι και με μουσικές εκπλήξεις από τη Λατινική Αμερική, που «κρύβονται» στις παρυφές του ελληνικού τραγουδιού.

ΦΩΤ 4. Σαμοθράκη, στο Ιερό των Μεγάλων Θεών. Ποτέ δεν θα μάθουμε ούτε την προέλευση ούτε τον χαρακτήρα αυτής της χθόνιας θεϊκής ομάδας που λατρευόταν με μυστικές τελετουργίες, τις οποίες τελούσαν οι ιέρειες με επικεφαλής την αρχιέρεια Σίβυλλα ή Κυβέλη. Και μόνον τα ονόματα των θεοτήτων διεγείρουν την περιέργεια, αλλά κανείς δεν έπρεπε να τα προφέρει και, ακόμα παραπάνω, να τα καταγράψει: Αξίερος ήταν το μυστικό όνομα της Μεγάλης Μητέρας, που απεικονίζεται με το λιοντάρι στο πλευρό της. Ο Καδμίλος ήταν ο σύζυγός της, μια δευτερεύουσα βεβαίως φυσιογνωμία, στη σκιά της Μητέρας και Πότνιας Θηρών. Σταδιακά, απέκτησε πολλά κοινά χαρακτηριστικά με τον Ερμή. Τον συντρόφευαν οι προστάτες των ναυτικών, ο Δάρδανος και ο Ηετίων (που ίσως να ήταν μια άλλη μορφή του ζεύγους των Διόσκουρων. Λατρεύονταν επίσης ο Αξιόκερσος και η Αξιόκερσα, καθώς και η Εκάτη ως Αφροδίτη Ζηρυνθία (η μόνη που σχετιζόταν περισσότερο με το ολύμπιο δωδεκάθεο. Όλοι αυτοί, ίσως κι άλλοι που δεν γνωρίζουμε, ονομάζονταν με ένα όνομα Κάβειροι. Σαμοθράκη-Λήμνος-Ίμβρος: το μαγικό τρίγωνο των Θρακικών Σποράδων, που εγγράφεται σε έναν ευρύτερο χώρο: Θήβα-Τρωάδα-Φοινίκη. Νύχτα μαγευτική κοντά στους Καβείρους!
ΦΩΤ 5. Ο λεγόμενος «Θεατρικός κύκλος» στην είσοδο του Ιερού της Σαμοθράκης. Το συγκρότημα συνδέονταν με τις τελετουργίες τόσο κατά την είσοδο όσο και κατά την έξοδο των πιστών.
ΦΩΤ 6. Κάτοψη του Ιερού των Μεγάλων Θεών (τα κτήρια των διαφορετικών εποχών είναι σημειωμένα με διαφορετικά χρώματα). Η επεξεργασία στα ελληνικά έγινε από το Δημιουργικό Τμήμα του Αρχείου της Πολιτιστικής Εταιρείας Πανόραμα (ΑΠΑΝ).

ΦΩΤ 7. Από τον Σάο (το όρος Φεγγάρι της Σαμοθράκης) παρακολουθούσε ο Ποσειδώνας την έκβαση του Τρωικού πολέμου, λέει ο Όμηρος. Κι από τον ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο έχεις όλο το Αιγαίο μπροστά σου. Λιγοστά τα ερείπια. Θέα συγκλονιστική.
ΦΩΤ 8. Σούνιο τη νύχτα. Και σου έρχονται στον νου οι πρώτοι στίχοι από «Τα Ηφαίστεια» του κυρ Ανδρέα Κάλβου «Χλωρά, μοσχοβολούντα νησία του Αιγαίου πελάγους …»

ΦΩΤ 9. Ο Γιώργος Σεφέρης στον Λίβανο το 1955.
ΦΩΤ 10. Του άρεσε να φωτογραφίζει κι αγάπησε πολύ εκείνη την Κύπρο, που πρωτογνώρισε στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Εδώ: ο ναός του Απόλλωνα Υλάτη, δηλαδή του προστάτη του Δάσους, αλλά και προστάτη του Κουρίου στα περίχωρα της Λεμεσού (φωτ του Σεφέρη το 1953). Η πλουσιότατη Φωτογραφική Συλλογή Σεφέρη έχει κατατεθεί στο Αρχείο του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ).