Κύκλος πανοραμικών διαλέξεων τον Φεβρουάριο
Ανδρέας Κάλβος. Ο απόμακρος και μυστηριώδης Επτανήσιος, που έζησε στη Ζάκυνθο, στην Ιταλία, στην Ελβετία (όπου εξέδωσε το 1821-1824 τις δέκα πρώτες Ωδές), την Κέρκυρα, τη Γαλλία, την Αγγλία (όπου πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του)
Τρεις δίωρες διαλέξεις (μόνον τρεις!) για τον Ανδρέα Κάλβο και τις Ωδές του
Ομιλήτρια η φιλόλογος Κική Ξυλά
230 χρόνια από τη γέννησή του (το 1792) και 153 χρόνια από τον θάνατό του (το 1869) επιστρέφουμε σε έναν από τους μεγαλύτερους Έλληνες ποιητές, ο οποίος ήξερε ελάχιστα ελληνικά και τα διάβαζε μέσα από τα λεξικά… Ξαναδιαβάζοντας τις Ωδές, νιώθεις να σε αρπάζει με το πάθος του και να σε ταξιδεύει στα αναπεπταμένα πεδία της άλλης πλευράς του φεγγαριού. Κι αν ακούσεις την εξαιρετική μελετήτρια να σου απαγγέλει έναν δυο στίχους (εκφράζοντας την αδυναμία τής επιλογής «αδύνατον να αποσπάσεις κάτι» λέει, κι έχει δίκιο) αισθάνεσαι να δονείται το σύμπαν:
ΕΙΣ ΣΑΜΟΝ
α´.
Ὅσοι τὸ χάλκεον χέρι / βαρὺ τοῦ φόβου αἰσθάνονται,
ζυγὸν δουλείας, ἂς ἔχωσι·/ θέλει ἀρετὴν καὶ τόλμην ἡ ἐλευθερία.
β´.
Αὐτὴ (καὶ ὁ μῦθος κρύπτει / νοῦν ἀληθείας) ἐπτέρωσε /
τὸν Ἴκαρον· καὶ ἂν ἔπεσεν ὁ πτερωθεὶς κ᾿ ἐπνίγη / θαλασσωμένος·
γ´.
Ἀφ᾿ ὑψηλὰ ὅμως ἔπεσε, / καὶ ἀπέθανεν ἐλεύθερος. /
Ἂν γένῃς σφάγιον ἄτιμον / ἑνὸς τυράννου, νόμιζε / φρικτὸν τὸν τάφον...
Αλλά, πράγματι, τίποτα δεν κόβεται… παρότι εμείς εγκληματήσαμε. Μα τι να διαλέξεις; Την αρετή; Την τόλμη; Το καύχημα της αρχαίας δόξας; Ή τον Ίκαρο που, εφόσον έπεσε από ψηλά, απέθανε ελεύθερος;
Με τον Κάλβο, η ψυχική ευφορία που νιώθει κανείς είναι απροσμέτρητη. Ακόμα κι αν δεν είναι εραστής της ποίησης, ακόμα κι αν δεν έλκεται από αυτό το λογοτεχνικό είδος. Είναι τα νοήματα και οι λέξεις, ή μήπως οι λέξεις που φτιάχνουν νοήματα. Και μια μια, σαν τον ήχο της καμπάνας.
Μα είναι και η μορφή του ποιητή, για τον οποίο όλοι οι μελετητές οδύρονται ότι δεν σώθηκε καμία φωτογραφία του, κανένα πορτρέτο του. Ναι. Πολύ θα το’θελαν. Αλλά μάλλον εκείνος δεν το ήθελε. Δεν το επιδίωξε, δεν του άρεσε η ιδέα. Οπότε κάποιοι, μεταξύ των οποίων και ο Οδυσσέας Ελύτης, προσπάθησαν να σκιτσάρουν ένα πρόσωπο όπως φαντάζονταν τον ποιητή. Θαρρείς πως τίποτα δεν του ταιριάζει. Εξάλλου, γιατί να μην τον αφήσουμε να παίρνει διάφορες μορφές μέσα στο μυαλό μας, ανάλογα με την εποχή, τη στιγμή, τη διάθεση, τη συγκυρία, τη δική μας ηλικία; Όπως φανταζόμαστε τον Ίκαρο, τον Απελλή, τον Ιπποκράτη, τον Σωκράτη ή τον Ρωμανό τον Μελωδό.
Ο Κάλβος πέθανε το 1869 στο ήσυχο Λάουθ, όπου ζούσε από το 1865 με την Αγγλίδα γυναίκα του τη Σάρλοτ Ογκάστα Γουάνταμς, η οποία είχε αναλάβει εκεί τη διεύθυνση ενός σχολείου θηλέων. Είχαν γνωριστεί στην Κέρκυρα πριν από χρόνια, όταν ο Κάλβος δίδασκε στην Ιόνιο Ακαδημία κι εκείνη διηύθυνε ένα σχολείο θηλέων στο νησί. Η Σάρλοτ πέθανε το 1888. Τάφηκαν και οι δύο στον 
περίβολο της εκκλησίας της Αγίας Μαργαρίτας στο κοντινό Κέντινγκτον. Το 1960, έγινε εκταφή των λειψάνων του Κάλβου και της Σάρλοτ και μεταφέρθηκαν στη Ζάκυνθο. Τον επαναπατρισμό των λειψάνων φρόντισε ο Γιώργος Σεφέρης, πρέσβης τότε της Ελλάδας στη Μεγάλη Βρετανία. Τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς, ο Σεφέρης επιστρέφει για να αποθέσει στο κενοτάφιο του Κάλβου στην εκκλησία της Αγίας Μαργαρίτας αναμνηστική πλάκα, στην οποία αναγράφονταν τα εξής:
«ANDREAS KALVOS / GREEK POET / BORN ZANTE 1792 – DIED LOUTH 1869 /
WHO LAY HERE IN ENGLISH EARTH / HOSPITABLE TO HIM IN DEATH AS IN LIFE / TOGETHER WITH HIS WIFE CHARLOTTE AUGUSTA / ON MARCH 16 1960 /
THEIR REMAINS WERE TAKEN TO REST IN HIS / NATIVE ISLAND BY GREECE NOT FORGETFUL OF HIS WORDS….
ΕΙΝΑΙ ΓΛΥΚΥΣ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΜΟΝΟΝ ΟΤΑΝ ΚΟΙΜΩΜΕΘΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ»
ΤΡΕΙΣ ΔΙΩΡΕΣ ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΕΣ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΜΕ ΠΡΩΙΝΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ
ΤΕΤΑΡΤΗ ΑΠΟΓΕΥΜΑ (6:30-9:00) στις 2, 9 και 16 Φεβρουαρίου 2022
ΠΕΜΠΤΗ ΠΡΩΙ, επαν., (11:00-13:30) στις 3, 10 και 17 Φεβρουαρίου
Παρακαλούμε εγγραφείτε εγκαίρως, διότι τηρούνται ακόμα οι κανονισμοί για τις αποστάσεις κι είναι μειωμένη η χωρητικότητα της αίθουσας.
Βιβλιογραφία θα μοιραστεί στις διαλέξεις. Στο pdf με τα ΝΕΑ μας, που θα βρείτε εδώ, αναφέρουμε μερικές από τις κυριότερες εκδόσεις
>>>>>>> Στο pdf: τα ΝΕΑ του Πανοράματος, Ιανουάριος 2022
