Άφωνοι παρακολουθούμε την καταστροφή ενός μεγάλου πολιτισμού, την εξαθλίωση ενός λαού με εξαιρετικά χαρίσματα, τις δολοφονίες χιλιάδων αμάχων, την έξοδο εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων από τη χώρα, την πιο άγρια μορφή εμφύλιου πολέμου που θα αλλάξει οριστικά τον χαρακτήρα της Μέσης Ανατολής.
Προς το παρόν, δημοσιεύουμε την πρώτη επιστημονική καταγραφή για καταστροφές μνημείων και λεηλασίες έργων τέχνης που συμβαίνουν σε αυτή τη χώρα που τόσο αγαπήσαμε.
Συντάκτρια της Έκθεσης (55 σελίδες, στα αγγλικά) είναι η EMMA CUNLIFF, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Durham, για λογαριασμό του GLOBAL HERITAGE FUND, του Παγκόσμιου Ταμείου Κληρονομιάς, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού αποστολή του οποίου είναι η προστασία μνημείων του πολιτισμού στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Η Έκθεση συγκεντρώνει όλο το μέχρι τώρα διαθέσιμο υλικό που έχει δει το φως της δημοσιότητας και μαρτυρίες όσων γνωρίζουν τι συμβαίνει εκεί. Το συμπέρασμα είναι ότι σήμερα η Συρία των 22.000 νεκρών και των πολλαπλάσιων προσφύγων του εμφυλίου, είναι αρχαιολογικώς μια ζώνη καταστροφής πρωτοφανούς έκτασης, σε πολλές περιπτώσεις μη αναστρέψιμη. Λεηλασίες, βομβαρδισμοί, παράνομες ανασκαφές με σκοπό την πώληση αρχαιοτήτων και την αγορά όπλων (!), συμβαίνουν συνεχώς και από τις δύο πλευρές. Χαρακτηριστικό είναι πως όλα τα μνημεία της χώρας που είναι ενταγμένα στον κατάλογο της UNESCO έχουν χτυπηθεί. Φθορές όπως τρύπες παράνομων ανασκαφών είναι ορατές ακόμα και από δορυφόρο.
Όλα δείχνουν ότι το κακό θα συνεχιστεί για αρκετό καιρό ακόμα, όσο η διεθνής κοινότητα δεν είναι ενωμένη ως προς τον τρόπο αντίδρασης απέναντι σε αυτό που συμβαίνει – ή κανείς δεν θέλει να ανακατευτεί στον χώρο συμφερόντων άλλων κρατών και υπερδυνάμεων, ενώ κάποιοι καιροφυλακτούν για να επέμβουν όταν ανατραπεί η «ισορροπία του τρόμου», άλλοι υποδαυλίζουν την κατάσταση, άλλοι εκπαιδεύουν κι οπλίζουν τον ξεσηκωμένο λαό κι άλλοι αγοράζουν αρχαιότητες για να εμπλουτίσουν ιδιωτικές συλλογές και μουσεία.
Δύο γυναικεία κεφάλια από τάφους στην Παλμύρα, η οποία είναι ένας από τους πιο πολύπαθους αρχαιολογικούς τόπους του Εμφυλίου.
Το πρώτο πανοραμικό ταξίδι στη μυθική ακόμα τότε Συρία ήταν το Πάσχα του 1986. Και το πιο πρόσφατο, τον Οκτώβριο του 2009.
Την Έκθεση του Global Heritage Fund μας την κοινοποίησε ο Αχιλλέας Χατζηκωνσταντίνου και τον ευχαριστούμε ιδιαίτερα γι αυτό. Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι τα καταξιωμένα διεθνή δίκτυα ενημέρωσης ελάχιστα ή καθόλου δεν ασχολούνται με το πολιτιστικό μέρος της καταστροφής της χώρας. Κι εμείς ανησυχούμε (καθυστερημένα όπως πάντα) για το προσφυγικό κύμα, αγνοώντας επιδεκτικά την ανθρωπιστική πλευρά, καθώς και το γεγονός ότι το 10% του συριακού πληθυσμού είναι Χριστιανοί, Ορθόδοξοι στην συντριπτική πλειονότητά τους. Η συνύπαρξη αιώνων, αυτό που μας προξένησε τη βαθύτερη εντύπωση στη Συρία, απειλείται οριστικά –αν δεν έχει ήδη τιναχτεί στον αέρα.
Η Έκθεση του Global Heritage Fund