Δεν πιστεύω ότι κανείς πολίτης περίμενε από τον κ. Χρήστο Παπουτσή να παραιτηθεί το βράδυ της Κυριακής (ή έστω το πρωί της Δευτέρας). Είμαι σίγουρη όμως ότι πολλοί, μεταξύ των οποίων κι εγώ, περιμέναμε την αποπομπή του. Περιμέναμε, δηλαδή, από τον πρωθυπουργό να επιδείξει το ελάχιστο πολιτειακό ήθος και να πράξει το καθήκον του, απαλλάσσοντας τον υπουργό από τα «καθήκοντά» του. Ίσως να μετρίαζε την οργή μας. Ίσως να καταλάγιαζε ως έναν βαθμό την έκδηλη κοινωνική ανησυχία.
Δυστυχώς, ο πρωθυπουργός δεν στάθηκε στο ύψος των δραματικών περιστάσεων και δεν τίμησε την εμπιστοσύνη –ή έστω την ανοχή– με την οποία τον περιβάλλαμε έως τώρα για να εκπληρώσει το βαρύ του έργο. Δεν αντιλήφθηκε τι συνέβη την Κυριακή στην Αθήνα έξω από την Βουλή; Αντιλήφθηκε και δεν τόλμησε; Θεώρησε πρωταρχικές άλλες προτεραιότητες και άφησε την πολιτική εκτροπή να εξελιχθεί μπροστά στα μάτια του; Φοβάται να διαταράξει παραπάνω τις ισορροπίες που ούτως ή άλλως έχουν ανατραπεί; Δεν μπόρεσε να προσμετρήσει την υφή, το μέγεθος και την ποιότητα της κοινωνικής δυσφορίας που δημιουργήθηκε εξαιτίας της έλλειψης σχεδιασμού, της λαθεμένης στόχευσης και της τραγικής αναποτελεσματικότητας των δυνάμεων της «τάξης»; Δεν υπολόγισε τις συνέπειες της ατιμωρησίας; Όπως κι αν έχει, αποδείχτηκε λίγος. Κρίμα.
Κι ο Νέρωνας έμεινε στην ιστορία. Αλλά εκείνος είχε κατασκευάσει, τουλάχιστον, κάποιους υπαίτιους, τους οποίους και τιμώρησε παραδειγματικά. Εδώ, αυτοί που φέρουν βαρύτατες ευθύνες μπορούν να κοιμούνται ήσυχοι. Μόνον εμείς θα ζούμε σε αναμμένα κάρβουνα, περιμένοντας να μας λούσουν ξανά και ξανά με δακρυγόνα οι «προστάτες του πολίτη» ώστε να διαλυθούμε για να παραδοθεί η ανυπεράσπιστη πόλη στο έλεος των βανδάλων, των συμμοριών και των τρομοκρατών.
Ως εδώ τα λόγια. Αναρωτιέμαι, κι ο καθένας μας αναρωτιέται, τι μπορούμε να κάνουμε για να συμπαρασταθούμε στους άμεσα πληγμένους. Κι ακούω το αίτημά τους να μην αφήσουμε το κέντρο να ερημώσει. Ορισμένοι, μάλιστα, μιλούνε και για οργανωμένο σχέδιο σε βάρος του εμπορικού κέντρου. Μιλούν για συμφέροντα, κατονομάζουν ηθικούς αυτουργούς. Δύσκολο να το πιστέψει κανείς. Αλλά είναι γεγονός ότι το αθηναϊκό κέντρο πεθαίνει. Η εκτεταμένη τρομοκρατία της Κυριακής ίσως να ήταν η χαριστική βολή. Ή ίσως το προοίμιο της επιθανάτιας πορείας.
Να αντιδράσουμε πράττοντας το ελάχιστο. Αφενός να απαιτήσουμε την παραίτηση του αρμόδιου υπουργού. Να στείλουμε επιστολές σε εφημερίδες, μέσα μαζικής ενημέρωσης, βουλευτές. Στον πρωθυπουργό. Να γράψουμε μηνύματα σε όλα τα ηλεκτρονικά μέσα που μας παρέχει η τεχνολογία. Να κινητοποιήσουμε σωματεία, συλλόγους, ομάδες πολιτών ούτως ώστε να ακουστεί πάνδημο το αίτημα της αποπομπής. Γιατί η παραμονή του στο Υπουργείο είναι πρόκληση και ύβρις.
Αφετέρου να μην εγκαταλείψουμε την ετοιμοθάνατη Αθήνα. Να διατρανώσουμε την ανησυχία μας και την συμπαράστασή μας βάζοντας πρόγραμμα να κατεβαίνουμε στο κέντρο. Συχνά. Όσο πιο συχνά μπορούμε. Να ζωντανέψουμε τα καμένα και τα κατακαημένα διπλανά και παραδιπλανά τους. Από σήμερα, όχι αύριο. Να μιλήσουμε με φίλους και γνωστούς που κινούνται, εργάζονται ή διατηρούν επιχειρήσεις στο κέντρο. Να ακούσουμε τη γνώμη τους για το πώς μπορούμε να συστρατευτούμε στο πλευρό τους. Και να συνδράμουμε τον Εμπορικό Σύλλογο Αθηνών στην προσπάθειά του για να δοθούν αποζημιώσεις σε όλους και να αποδοθούν οι ευθύνες.
Να μην αφήσουμε κι αυτή την τραγωδία να ξεχαστεί μέσα στην δύνη των δυσκολιών που αντιμετωπίζουμε όλοι μας. Η πυρπολημένη και λεηλατημένη Αθήνα είναι η δική μας Νέα Υόρκη της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001. Πόλη δίχως κέντρο, δίχως κεντρικά σημεία αναφοράς, πρωτεύουσα ρημαγμένη κι εγκαταλελειμμένη, σημαίνει χώρα δίχως υπόσταση, πολίτες δίχως πατρίδα. Αυτό πρέπει να το αντιληφθούμε όλοι. Εννοώ οι πολίτες. Γιατί το λεγόμενο «πολιτικό προσωπικό», αυτοί οι αναποτελεσματικοί κι ομφαλοσκοπούντες άρχοντες, μαζί με τα εφησυχασμένα αρχοντόπουλα, έχουν αποκλειστεί από τον δημόσιο βίο – μολονότι πιστεύουν το αντίθετο. Όσο για τους λαϊκούς και τους λαϊκιστές ηγέτες, τις ηγερίες της δημοκρατίας, τους οπαδούς των λαϊκών ασμάτων και τους καβαφιστές, ίσως αν διαβάζανε τον Κοριολιανό του Σαίξπηρ να μάθαιναν τι τους επιφυλάσσει η μοίρα. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Σήμερα εμείς πρέπει να ξαναγυρίσουμε στο κέντρο. Να αντιδράσουμε πράττοντας το ελάχιστο.
Μαριάννα Κορομηλά, δυο μερόνυχτα μετά την καταστροφή
Την επιστολή που ακολουθεί μπορεί να την υπογράψει όποιος συμφωνεί (στέλνοντας ονοματεπώνυμο και ιδιότητα με email ή με φαξ, ή υπογράφοντάς το κείμενο στο γραφείο του Πανοράματος από την Τετάρτη 15/2) ή ακόμα να την χρησιμοποιήσει για να ετοιμάσει ένα δικό του κείμενο. Οι υπογραφές που θα συγκεντρωθούν θα αποσταλούν μαζί με το κείμενο στο πρωθυπουργικό γραφείο και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Το θέμα επείγει.
Προς τον αξιότιμο κύριο Παπαδήμο, πρωθυπουργό
Κύριε πρωθυπουργέ,
Την Κυριακή 12 Φεβρουαρίου ζήσαμε μία πρωτοφανή τραγωδία και παρακολουθήσαμε έντρομοι την ολοσχερή αδυναμία και αναποτελεσματικότητα της Αστυνομίας. Η έλλειψη πρόβλεψης και σχεδιασμού, η λαθεμένη στόχευση και η απίστευτη ολιγωρία των δυνάμεων της τάξης, που επιτέθηκαν στους ειρηνικούς διαδηλωτές κι άφησαν το κέντρο της πρωτεύουσας στο έλεος των τρομοκρατών, δεν μας είναι δυστυχώς ασυνήθιστες πρακτικές. Αλλά αυτή την Κυριακή η κατάσταση ξεπέρασε κάθε προηγούμενο. Ίσως η ενασχόλησή σας στο Κοινοβούλιο και οι βαριές ευθύνες που έχετε επωμισθεί να μην σας επέτρεψαν να αντιληφθείτε ότι η χώρα βίωσε μερικές ώρες πολιτειακής εκτροπής. Όμως τα κτίσματα μιλούν από μόνα τους. Και η αγανάκτηση έχει μετατραπεί σε οργή.
Όταν καλέσατε τον υπουργό την Δευτέρα, όλοι περιμέναμε ότι θα τον απαλλάσσατε από τα «καθήκοντά» του, καθήκοντα που υπηρετεί με τον χειρότερο τρόπο κι ευθύνες που εμφανώς δεν έχει αντιληφθεί. Δυστυχώς δεν το πράξατε. Επειδή η παραμονή του κ. Παπουτσή στο Υπουργείο είναι τουλάχιστον πρόκληση για το κοινό αίσθημα κι επειδή η δυσφορία μας έχει μετατραπεί σε οργή, σας ζητούμε έστω και τώρα να τον αποπέμψετε. Η παρουσία του στην Κυβέρνηση είναι ύβρις. Η Ελλάδα βοά.
Θέλουμε επίσης να σας ζητήσουμε να ενδιαφερθείτε προσωπικά για την αποκατάσταση των καταστροφών που υπέστησαν τα κτίρια και οι δημόσιοι χώροι του κέντρου, να αποζημιωθούν οι μικροί και οι μεγάλοι επιχειρηματίες, να ευοδωθεί η προσπάθεια του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών για την απόδοση ευθυνών και να ενισχυθεί η προσπάθεια του Δήμου Αθηναίων για την αναβάθμιση του κέντρου.
Μην αφήσετε να κυλήσει ο χρόνος ως τη λήξη της θητείας σας χωρίς να λάβετε υπόψη σας την απελπισμένη κι εξοργισμένη κοινωνία. Στα αβάσταχτα οικονομικά μέτρα έχει προστεθεί ο κίνδυνος της πολιτειακής εκτροπής, η οποία μοιάζει να βρίσκεται προ των πυλών.
Έλληνες πολίτες
Ονοματεπώνυμο, ιδιότητα: