ΑΠΑΝ - Πολιτιστική Εταιρία ΠΑΝΟΡΑΜΑ

Αλέξανδρος Μασσαβέτας, Η Πόλη των απόντων (εκδόσεις Πατάκης, Αθήνα 2011)

Πόλη. Τα τσάγια που ήπιαν οι χρυσοχόοι. (© Α.Μ.).Η Μαριάννα Κορομηλά θα παρουσιάσει το πολύ ενδιαφέρον και γοητευτικό βιβλίο, που μόλις κυκλοφόρησε, ενώ ο συγγραφέας, που έρχεται από την Πόλη για τη βιβλιοπαρουσίαση στο Πανόραμα, θα απαντήσει σε ερωτήσεις. Παράλληλα, ο χώρος θα διακοσμηθεί με ορισμένους φωτογραφικούς πίνακες – καταγραφές του συγγραφέα από τις περιπλανήσεις του στην Πόλη και στις χώρες της Μέσης Ανατολής.

Το Σάββατο 12 Νοεμβρίου, στις 12.00 το μεσημέρι. Παρακαλούμε εγγραφείτε εγκαίρως.

Ο Αλέξανδρος Μασσαβέτας γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και στο Cambridge, αλλά παράτησε τη νομική καριέρα με απέραντη ικανοποίηση το 2003 και μετακόμισε στην Πόλη. Η μετοίκηση αυτή ήταν αποτέλεσμα της έλξης που ο χώρος και ο χρόνος της Πόλης άσκησαν πάνω του, ένα δυνατό δέσιμο με την Πόλη που ακόμη διαρκεί. Έχοντας «πειραματιστεί» σε διάφορους επαγγελματικούς χώρους, δουλεύει ως δημοσιογράφος σε ελληνικά και βρετανικά μέσα από το 2003. Με βάση του την Πόλη, ζει πια νομαδικά, ανάμεσα στην Πόλη, το Λονδίνο, την Αθήνα και, πρόσφατα, την Ίμβρο, αλλά με την πρώτη ευκαιρία παίρνει το αεροπλάνο για μακρύτερα. Η φωτογραφική μηχανή συνοδοιπόρος του σε κάθε περιπλάνηση, τετράδιο καταγραφής.

Προς το παρόν δηλώνει περιηγητής, όταν μεγαλώσει θέλει να γίνει συγγραφέας. Παρόλα αυτά, το πρώτο του βιβλίο κυκλοφόρησε το 2007 στα αγγλικά: Alexandros Massavetas, Going back to Constantinople / Istanbul, a city of absences. Με άξονα αυτό το πρώτο οδοιπορικό κι έχοντας προσθέσει ακόμα τέσσερα χρόνια πολίτικης εμπειρίας, ο πολύγλωσσος και διεισδυτικός Μασσαβέτας εμπλουτίζει το υλικό και την θεματογραφία του, για να μας γνωρίσει την Πόλη των απόντων και τους απόντες της Πόλης, αυτούς τους απόντες που βρίσκονται πάντα εκεί, αν ξέρεις να τους ψάξεις, να τους ακούσεις και να τους νιώσεις ή να ανακαλύψεις τα «ομιλούντα» ίχνη τους. Κοντά τους, ένας ολόκληρος κόσμος – ή μάλλον πάμπολλοι μικρόκοσμοι που ζουν, μέσα στην εκκωφαντική ζωή και κίνηση, την αγωνία του επερχόμενου τέλους. Το τέλος θα έχει, αυτή τη φορά, τη μορφή προγράμματος «αστικής εξυγίανσης».

Στην Πόλη σήμερα, η απουσία έχει βάρος ισάξιο με την παρουσία στην αστική ταυτότητα. Δίπλα στη μεγαλούπολη τη γεμάτη ζωή, λανθάνει η Πόλη των Απόντων, η Πόλη της Μνήμης. Κάθε βήμα το συνοδεύουν τα αδιάψευστα ίχνη μιας απουσίας. Εκείνοι που μέχρι πρόσφατα κατοικούσαν πολλές από τις ιστορικές συνοικίες της Πόλης, Ρωμιοί, Αρμένιοι, Εβραίοι, λάμπουν δια της απουσίας τους. Κάποιοι μετοίκησαν σε «καλές» γειτονιές των προαστίων, η συντριπτική όμως πλειονότητα βρίσκεται στο εξωτερικό. Η μνήμη της μακραίωνης παρουσίας των κοινοτήτων αυτών και η φυγή τους, παρά τη θέλησή τους, βαραίνει δυσβάσταχτη στο αστικό τοπίο. Το ευαίσθητο μάτι βρίσκει τα ίχνη της παντού. Εκκλησίες και συναγωγές κλειστές, σπίτια που τα κατοικούν άλλοι, κοιμητήρια κρυμμένα πίσω από ψηλούς τοίχους, άδειοι χώροι στη θέση μεγάρων που κατεδαφίστηκαν και έγιναν “otopark”. Αλλά και στα καταρρέοντα μέγαρα της Μπελ Επόκ του Πέραν και στα σεμνότερα σπιτικά του Κούμκαπι, του Φαναρίου και του Μπαλάτ, πλάκες με τα ονόματα των αρχιτεκτόνων, ονόματα «ξενικά» πια για τον μέσο Τούρκο.

Η Κωνσταντινούπολη στάζει μελαγχολία και νοσταλγία. Η αίσθηση της απώλειας που σε τριγυρίζει, η θλιβερή μαρτυρία των εγκαταλελειμμένων σπιτιών και ιερών, των ρημαγμένων νεκροταφείων, η ανάμνηση ενός παρελθόντος, ξυπνά το συναίσθημα της νοσταλγίας και της θλίψης όχι μόνο στα μέλη των μειονοτικών ομάδων αλλά και στην παλιά αστική τάξη της Πόλης. Αυτή ολοένα και περισσότερο αναπολεί την πολυπολιτισμική μητρόπολη του παρελθόντος που αφανίστηκε τον εικοστό αιώνα.

Πριν από την παρουσίαση του βιβλίου, ο Μασσαβέτας παρουσίασε σε μία Έκθεση Φωτογραφίας στην Αθήνα (11-15/10/2011) ένα μέρος από το πλουσιότατο φωτογραφικό υλικό, που συνοδεύει το βιβλίο.