ΑΠΑΝ - Πολιτιστική Εταιρία ΠΑΝΟΡΑΜΑ

Στην τελετή για την απονομή των βραβείων της Europa Nostra για την πολιτιστική κληρονομιά, που έγινε στις 24/5/2016 στη Μαδρίτη, παρουσιάστηκαν 28 έργα από 16 χώρες, τα οποία διακρίθηκαν για την υποδειγματική προσφορά τους στη διατήρηση του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Ο παραδοσιακός Νερόμυλος στον Άγιο Γερμανό των Πρεσπών απέσπασε το Grand prix στην κατηγορία «αποκατάσταση». Ο μύλος, ένα ισόγειο πέτρινο κτίσμα με ξύλινη οροφή του 1930 αποτελούσε συγκρότημα τριών χρήσεων: του νερόμυλου (για το άλεσμα των σιτηρών), της νεροτριβής (για το πλύσιμο των υφασμάτων) και του μαντανιού (για το φούσκωμα και «πήξιμο» των υφαντών), εγκαταλείφθηκε μετά το τέλος του Εμφύλιου πολέμου. Επισκευάστηκε μερικώς το 1997 από την Εταιρία Προστασίας Πρεσπών με τη βοήθεια κατοίκων του χωριού και εθελοντών. Η αποκατάσταση ολοκληρώθηκε το 2015 με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη και τη συμπαράσταση των αρμόδιων φορέων.

Τη μελέτη αποκατάστασης και την επίβλεψη υλοποίησης του έργου ανέλαβαν οι αρχιτέκτονες Αγγέλα Γεωργαντά και Αχιλλέας Στόιος. Το έργο περιελάμβανε την επισκευή του κτίσματος, την ανακατασκευή των μηχανισμών και του συστήματος υδροδότησής του, καθώς και τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου. Σήμερα, αποτελεί ένα ζωντανό μνημείο της προβιομηχανικής εποχής και έχει ανακτήσει το ρόλο του στην καθημερινότητα του χωριού προσφέροντας τις υπηρεσίες του.

Στην κατηγορία «αποκατάσταση» απέσπασε βραβείο και ο βυζαντινός Άγιος Πέτρος στην Καστάνια της Μεσσηνιακής Μάνης, το αρχαιότερο από τα δέκα βυζαντινά μνημεία του χωριού. Πρόκειται για έναν μικρό τετρακιόνιο σταυροειδή εγγεγραμμένο ναό του όψιμου 12ου αιώνα. Ο νάρθηκας, με μορφή στοάς, προστέθηκε τον 13ο αιώνα και το πυργόσχημο κωδωνοστάσιο οικοδομήθηκε το 1813. Το μνημείο και η εξαιρετικής ποιότητας αγιογράφησή του ήταν σε κακή κατάσταση.

Η αποκατάσταση του ναού περιέλαβε την εξασφάλιση της στατικής επάρκειας του κτηρίου και τη συντήρηση του εσωτερικού του διακόσμου. Το έργο, που έγινε από την 26η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων με μέριμνα του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, άρχισε το 2012 κι ολοκληρώθηκε το 2015. Η φροντίδα που δόθηκε σε κάθε πτυχή του έργου είναι αξιοσημείωτη. Οι κριτές σημείωσαν «τη σημασία και τη σπουδαιότητα του μνημείου, που αποτελεί εικόνα της βυζαντινής συμβολής στον ευρωπαϊκό πολιτισμό». Αλλά και οι τοιχογραφίες είναι τώρα δυνατόν να μελετηθούν αναλυτικά και αναμφίβολα θα αποτελέσουν υλικό μεγάλης αξίας για τους μελετητές της βυζαντινής τέχνης. Δείτε περισσότερα στο pdf που συμπεριλάβαμε εδώ.

Ο μεγάλος νικητής της φετινής χρονιάς είναι Το Μικρό Μονοπάτι του Βασιλιά (The King's Little Pathway) στο φαράγγι El Chorro στη Μάλαγα της Ισπανίας (φωτ 3). Οι ειδικοί κριτές του απένειμαν το Grand Prix, ενώ το κοινό το επέλεξε (με διαδικτυακή ψηφοφορία) ως το αγαπημένο του έργο πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ευρώπη.

Με την ευκαιρία των δύο πολύ σημαντικών βραβείων που απέσπασαν ελληνικά έργα αποκατάστασης, πρέπει να τονίσουμε ότι τον Μάρτιο του 2016 η Europa Nostra και το Ινστιτούτο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕ) έδωσαν στη δημοσιότητα έναν κατάλογο με τα επτά πλέον απειλούμενα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ευρώπη για το 2016. Ένα από αυτά είναι ο Κάμπος της Χίου, μοναδικό οικιστικό σύνολο.

Hagios_Petros_Kastania_Mani.pdf