ΑΠΑΝ - Πολιτιστική Εταιρία ΠΑΝΟΡΑΜΑ

Στην Ολυμπία πριν από 141 χρόνια 

Στις 26 Απριλίου του 1877, ο Γερμανός καθηγητής Αρχαιολογίας Ernst Curtius, διευθυντής των ανασκαφών στην αρχαία Ολυμπία, ανακάλυπτε στον ναό της Ήρας την θεσπέσια κεφαλή ενός αγάλματος, το αριστερό του χέρι και τα πόδια. Χρειάστηκαν άλλες έξι ανασκαφικές φάσεις για να έρθουν στο φως τα υπόλοιπα τμήματα του γλυπτού, όπως αποκαταστάθηκε αργότερα, μολονότι μέχρι σήμερα δεν έχουν βρεθεί τα λιγοστά κομμάτια που λείπουν. Ήταν ένα έργο του Πραξιτέλη! «Ερμής ο φέρων Διόνυσον νήπιον» αφιερωμένο από τους Ηλείους και τους Αρκάδες. Ευτυχώς, το είχε δει ο Παυσανίας στην Ολυμπία γύρω στα 175 μ.Χ., δηλαδή έξι αιώνες μετά την κατασκευή του κι έτσι μπόρεσαν οι αρχαιολόγοι να το ταυτίσουν. 

Ο θεός Ερμής, σε υπερφυσικό μέγεθος, κρατά στο αριστερό του χέρι τον μικρούλη θεό Διόνυσο, ενώ από το ίδιο χέρι κρέμεται ένα πολύπτυχο ύφασμα με το οποίο σκεπάζεται ο κορμός δέντρου που στηρίζει τον Διόνυσο. Αυτός, πάλι, φαίνεται ότι προσπαθούσε να τσιμπολογήσει σταφύλια από ένα τσαμπί που κρατούσε ψηλά με το δεξί του χέρι ο Ερμής. Αυτά είναι τα κομμάτια που λείπουν (χέρι, τσαμπί κλπ). Παριανό μάρμαρο, συνολικό ύψος με το βάθρο του αγάλματος 3,70 μέτρα.

Πρόκειται για το μοναδικό γνωστό μέχρι σήμερα πρωτότυπο έργο του διάσημου Αθηναίου γλύπτη, για τον οποίο είναι μάλλον κοινώς αποδεκτό ότι ήταν γιός του γλύπτη Κηφισόδοτου του Πρεσβύτερου (τέλη 5ου-πρώτες δεκαετίες 4ου αι.). Αξίζει να δει κανείς την Ειρήνη του Κηφισόδοτου, το καλό αντίγραφο στη Γλυπτοθήκη του Μονάχου, για να συγκρίνει τον τρόπο με τον οποίο αποδίδεται το κεφάλι της σε σχέση με την κεφαλή του μικρούλη Πλούτου, που τον βαστά κι αυτή με το αριστερό της χέρι. Εκεί βρίσκεται όλη η χάρη και των δύο γλυπτών.
Ο ίδιος ο Πραξιτέλης –που γεννήθηκε γύρω στα 395, έκανε δύο γιούς, τον Τίμαρχο και τον Κηφισόδοτο τον Νεότερο, γλύπτες και οι δύο, έζησε πολλά χρόνια με την εταίρα Φρύνη και λάτρεψε το ανθρώπινο σώμα, ανδρικό και γυναικείο– θεωρείται ο πρώτος γλύπτης που απεικόνισε γυμνό, ολόγυμνο, το γυναικείο σώμα (Αφροδίτη της Κνίδου). Παρόλα αυτά, ο Ερμής του Πραξιτέλη δεν είναι το «διαμάντι της Ολυμπίας» όπως το προβάλλουν πολλοί. «Διαμάντια» πάρα πολλά υπάρχουν στα μουσεία της. Τα γλυπτά από τα αετώματα του ναού του Διός και η Νίκη του γλύπτη Παιωνίου είναι έργα αξεπέραστης ομορφιάς.
Ε! αυτά με την ευκαιρία της ημέρας, αλλά να σημειώσουμε ότι για τους Γερμανούς η ημερομηνία της εύρεσης του Ερμή δεν είναι η 26η Απριλίου αλλά η 8η Μαΐου του 1877 (με το Γρηγοριανό Ημερολόγιο), ενώ η Ελλάδα κρατούσε ακόμα το Παλαιό (Ιουλιανό). Και, βεβαίως, να πούμε ότι η Ολυμπία και γενικά η Πελοπόννησος είναι στην καλύτερή της ώρα τώρα την άνοιξη.

Μόνο να λάβετε υπόψη σας ότι όλοι οι αρχαιολογικοί χώρου και τα μουσεία είναι κλειστά την Πρωτομαγιά.

>>> Στην τελευταία φωτ εδώ: Η Ειρήνη με τον μικρούλη Πλούτο στην αγκαλιά, που βρέθηκε στην Villa Albani στη Ρώμη, αναγνωρίστηκε ως αντίγραφο του, γνωστού από τις πηγές, έργου του Αθηναίου γλύπτη Κηφισόδοτου του Πρεσβύτερου (τέλη 5ου-πρώτες δεκαετίες 4ου αι.), πατέρα ή θείου του Πραξιτέλη. Για την χρονολόγησή του θεωρείται σταθμός ο «Πλούτος» του Αριστοφάνη, όπου προσωποποιείται για πρώτη φορά ο θεός Πλούτος (γιός της θεάς Δήμητρας και του Ιασίωνα). Η κωμωδία, που τον παρουσιάζει τυφλό να αδικεί τους δίκαιους και να πλουτίζει τους άδικους, παρουσιάστηκε το 388 π.Χ. Αλλά είναι πιθανότερο ο Κηφισόδοτος να ήθελε να θυμίσει στους Αθηναίους ότι ο πόλεμος καταστρέφει και την οικονομία (ενώ βοηθάει ορισμένους τομείς της, θα προσθέταμε). Το αντίγραφο της Ρωμαϊκής εποχής βρίσκεται σήμερα στη Γλυπτοθήκη του Μονάχου.