ΑΠΑΝ - Πολιτιστική Εταιρία ΠΑΝΟΡΑΜΑ

Όταν κλείνει ένα μουσείο, οι κραδασμοί είναι ανεπαίσθητοι. Ή μοιάζουν να είναι ανεπαίσθητοι, σχεδόν ανώδυνοι. Και, πάντως, αθόρυβοι για τα ώτα της βαρήκοης εξουσίας. Αλλά και όσοι, για κάποιο λόγο ή και χωρίς κανέναν απολύτως λόγο, έχουν το προνόμιο του δημόσιου λόγου, δεν συγκινούνται από τέτοια μικροπράγματα. Συχνά, μάλιστα, με πολύ θράσος και βαρύ λαϊκότροπο ύφος, επιδίδονται σε αήθεις καταγγελίες εναντίον εκείνων που τόλμησαν να ψελλίσουν μία διαμαρτυρία. «Η χώρα πένεται κι εσείς κόπτεσθε για ένα επαρχιακό μουσείο;» είναι ο άξονας πάνω στον οποίο κινούνται κι από εκεί και πέρα τσουλάνε στον γνωστό δρόμο του εξευτελισμού των «κουλτουριάρηδων» και τα λοιπά, και τα λοιπά. Τώρα, μάλιστα, που τα «κοινωνικά μέσα» επιτρέπουν σε εκατομμύρια ανώνυμους να εκφράζουν δημόσια άποψη, το τι λέγεται –τι γράφεται– είναι πέρα από κάθε όριο.

Παρόλα αυτά, θα διαμαρτυρηθούμε. Για το κλείσιμο ενός αρχαιολογικού μουσείου που βρίσκεται στην υποβαθμισμένη Πρέβεζα, στην υποβαθμισμένη Ήπειρο, και εκτός του κάκιστου κεντρικού δρόμου που διασχίζει την Δυτική Ελλάδα και συνδέει το Αντίρριο με τα Γιάννενα. Το Αρχαιολογικό Μουσείο Νικοπόλεως (5 χλμ από την Πρέβεζα, στον δρόμο Πρέβεζας – Ιωαννίνων) εγκαινιάστηκε επίσημα τον Αύγουστο του 2009, ύστερα από πολλές περιπέτειες και καθυστερήσεις, λόγω κτιριακών προβλημάτων. Δέχτηκε 12.500 επισκέπτες τον πρώτο χρόνο της λειτουργίας του και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην εξοικείωση των ντόπιων με την αρχαία ιστορία του τόπου τους και με τον σπουδαιότατο αρχαιολογικό χώρο του οποίου στεγάζει τα ευρήματα: τη Νικόπολη, πόλη που ίδρυσε ο Οκταβιανός Αύγουστος για να δοξάσει τη νίκη του στη ναυμαχία του Ακτίου το 31 π.Χ.

Με άλλα λόγια, για όσους δεν το έχουν συνειδητοποιήσει, εκεί στην είσοδο του Αμβρακικού γεννήθηκε η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (μητέρα της Βυζαντινής και γιαγιά ολόκληρου του δυτικού κόσμου). Σε αυτόν τον δυτικό κόσμο περιλαμβάνεται ανυπερθέτως και ο ελληνικός, σε τιμητική, μάλιστα, θέση. «Μία ναυμαχία. Μία πόλη. Μία Αυτοκρατορία» έγραψαν οι αρχαιολόγοι της ΛΓ Εφορείας Αρχαιοτήτων σε περίοπτη πινακίδα που έβλεπε κανείς πριν μπει στο Μουσείο. Αυτή την ειδική σημασία της Νικοπόλεως την αγνοεί ο απαίδευτος πολιτικός κόσμος, όπως κι όλοι όσοι εκπροσωπούν το σύστημα («συστημικοί» και «αντισυστημικοί», για να χρησιμοποιήσουμε τον αδόκιμο και παραπλανητικό όρο του εκκωφαντικού συρμού).

Κι όμως η Νικόπολη θα μπορούσε να γίνει ο τόπος της συνάντησής μας με τους Ευρωπαίους, στο πεδίο της εξερεύνησης του κοινού παρελθόντος. Δεν υποτιμώ Περικλήδες και Πλάτωνες. Μας τους ξαναθύμισε τις προάλλες ο πρωθυπουργός με εκείνη την αφόρητα βαρετή και μακρόσυρτη ομιλία που απεύθυνε στους πεινασμένους εταίρους πριν από το δείπνο στο Μουσείο Ακροπόλεως. Ευτυχώς, εμείς τουλάχιστον τον ακούγαμε τρώγοντας, ενώ εκείνοι ξεροστάλιαζαν, βαστώντας με κόπο τα βλέφαρά τους ανοικτά (αξιοζήλευτη ικανότητα, που φαίνεται πως την αποκτάς όταν καταλαμβάνεις ανώτατες θέσεις). Όχι δεν υποτιμώ τα επιτεύγματα της Κλασικής Αρχαιότητας. Αλλά επιτέλους. Ας απεγκλωβιστούμε από την ιδεοληψία, που κατατρέχει τον ελληνικό βίο και ψυχισμό.

Κι επειδή είναι γεγονός ότι η Ιστορία είναι μία ιδρυτική παράμετρος της εθνικής ταυτότητας σε αυτόν τον τόπο, η καταφρονεμένη Νικόπολη θα μπορούσε να αποτελέσει το έναυσμα για νέες αναζητήσεις. Κι επιτέλους να αντιληφθούμε ότι τον καιρό που βασίλευε ο νικητής του Ακτίου και ιδρυτής της πόλεως στον Αμβρακικό, όπου υπάρχει κι ένα μοναδικό επινίκιο μνημείο, γεννιόταν η χριστιανική θρησκεία σε μια γωνιά της Αυτοκρατορίας του Αυγούστου. Πολλά θα είχαμε να πούμε, αλλά το Νέο Μουσείο έκλεισε στις 31 Μαρτίου. Δηλαδή μία ημέρα πριν λειτουργήσουν με διευρυμένο ωράριο οι τριάντα τρεις αρχαιολογικοί χώροι και μουσεία σε διάφορα σημεία της υπόλοιπης χώρας, με γνώμονα το τουριστικό ενδιαφέρον και τίποτα άλλο.

Το επταήμερο συν το δωδεκάωρο που αναγγέλθηκε πανηγυρικά με χαροποίησε ιδιαίτερα. Πώς όμως εξασφαλίστηκαν οι πόροι για το προσωπικό στην Ρόδο και την Κω και δεν βρέθηκε ένα ποσό για να παραμείνει ανοικτό το τόσο σημαντικό Μουσείο της Νικοπόλεως ή κι άλλες αρχαιότητες στην Ήπειρο; Και με ποια αιτιολογία παρέβλεψαν οι αρμόδιοι το Ιερό της Βραυρώνας στην Αττική (κλειστό πάνω από δύο δεκαετίες) και τόσα άλλα αλειτούργητα ερείπια;

Μεγάλος ο κατάλογος, αλλά να μην πελαγοδρομήσουμε. Στόχος αυτού του σημειώματος είναι να μην περάσει σιωπηρά το κλείσιμο του συγκεκριμένου μουσείου. Και σαν να μας κοροϊδεύει η Ιστορία: το κλείσιμο συμπίπτει με τα δύο χιλιάδες χρόνια από τον θάνατο του πρώτου Ρωμαίου μονάρχη, που πέθανε κοντά ογδόντα χρονών στις 19 Αυγούστου του 14.

Δεν φιλοδοξώ να ακούσουν τη φωνή μου οι βαρήκοοι, διότι έχω πλήρη συνείδηση της πραγματικότητας. Άλλωστε, έχουν ήδη διαμαρτυρηθεί οι τοπικοί φορείς. Ακόμα και οι εκπρόσωποι της Περιφέρειας. Αλλά αν σε προεκλογική περίοδο καταργούνται θέσεις εργασίας και κλείνουν μουσεία –ενώ, ταυτόχρονα, αρχίζει η τουριστική περίοδος και πλησιάζει το Πάσχα των Καθολικών, που συμπίπτει φέτος με των Ορθοδόξων –, δεν υπάρχει ελπίδα για τη Νικόπολη αγαπητοί Πρεβεζάνοι. Μεταξύ μας θα μιλάμε και πάλι για όλα αυτά τα σχεδόν απαγορευμένα πράγματα. Να πω μόνον ότι οι ανεπαίσθητοι κραδασμοί λειτουργούν υποδορίως. Ερήμην των πάσης φύσεως αρχόντων. Εμείς οι άλλοι, που ζούμε στο δικό μας οικοσύστημα, δεν πρέπει να σιωπήσουμε. Όχι ελπίζοντας, αλλά πιστεύοντας. Ούτως οι άλλως οι υποδόριες διαδρομές είναι εξαίσιες και τα ανέφικτα γίνονται εφικτά.

«ΧΑΙΡΕ», λοιπόν, Αύγουστε. Οι πλώρες των πλοίων στο νικητήριο μνημείο σου, με θέα το Ιόνιο και τον Αμβρακικό, θα εμβολίζουν για πάντα την τρικυμισμένη πορεία της Ιστορίας. Γιατί εσύ της άλλαξες τη ρότα, που μας έφερε ως τον 21ο αιώνα.

Μαριάννα Κορομηλά, για την Ιστοσελίδα του Πανοράματος (http:// www.apan.gr)

Οι φωτογραφίες εδώ και στην αρχική σελίδα είναι του Δούκα Δούκα, από την επίσκεψή του στη Νικόπολη και το Νέο Μουσείο της μια ανοιξιάτικη ημέρα του 2011, κατατεθειμένες στο Αρχείο του Πανοράματος (©ΔΔ, 2/4/2011).